Co trzeba wiedzieć decydując się na rozwód bez orzekania o winie?
Rozwiązanie małżeństwa może nastąpić w kilku różnych wariantach. Jednym z nich jest rozwód bez orzekania o winie. Jakie skutki niesie jednak ze sobą takie orzeczenie?
Jeżeli masz pomysł na zagospodarowanie tej domeny to możemy Ci pomóc! Specjalizujemy się w marketingu usług prawniczych oraz w tworzeniu nowoczesnych stron dla kancelarii.
Rozwiązanie małżeństwa może nastąpić w kilku różnych wariantach. Jednym z nich jest rozwód bez orzekania o winie. Jakie skutki niesie jednak ze sobą takie orzeczenie?
Rozwód za porozumieniem stron jest najłagodniejszą i zarazem najszybszą formą rozstania. Wpływ na to ma kilka rzeczy. Oczywiście sama decyzja o polubownym rozstaniu nie zawsze
Uzyskanie świadczenia alimentacyjnego nie oznacza, że jest ono przyznane dożywotnio. Podobnie będzie w przypadku wysokości alimentów – w pewnych sytuacjach kwota takich świadczeń może zostać
Sprawy rozwodowe nie należą ani do przyjemnych, ani tanich. Tak naprawdę obecne przepisy nie wymagają, aby rozwodzące się strony korzystały z pomocy adwokata lub radcy
Złożenie pozwu rozwodowego przez jednego z małżonków oznacza, że drugi z nich będzie musiał zająć odpowiednie stanowisko w sprawie. W zależności od relacji jakie panują
Decyzja o rozwodzie z pewnością nie jest łatwa. Jeśli już taka zapadnie, koniecznym jest podjęcie pewny kroków. Sprawy rozwodowe z reguły nie należą do prostych
Decyzja o rozwodzie nigdy nie przychodzi łatwo, szczególnie jeśli małżeństwo trwa od wielu lat i w związku pojawiły się małoletnie dzieci. Rozstanie nigdy nie jest proste, szczególnie dlatego, że wiąże się z nim konieczność spełnienia szeregu różnych formalności. Rozwód niesienie ze sobą wiele różnych pytań – na większość z nich postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Wspólna decyzja o rozstaniu nie jest wystarczająca do tego, aby sąd mógł orzec rozwód. Aby tak się stało niezbędne jest spełnienie 2 podstawowych przesłanek, które wynikają wprost z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Zgodnie z art. 56 §1 KRO, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Jak wynika z powyższego, rozwód będzie możliwy tylko wtedy, gdy pojawi się trwały i zupełne rozkład pożycia małżeńskiego.
O trwałości takiego rozkładu przesądza brak możliwości pojednania małżonków i utrzymania ich związku. Innymi słowy, rozwód będzie możliwy jeśli nie istnieje choćby minimalna szansa na dalsze trwanie małżeństwa.
Z kolei zupełność rozkładu pożycia małżeńskiego pojawi się wtedy, gdy pomiędzy małżonkami zanikną wszystkie 3 więzi – emocjonalna, fizyczna oraz gospodarcza.
Spełnienie przesłanek zupełności i trwałości rozkładu pożycia małżeńskiego nie zawsze będzie jednak wystarczające do tego, aby sąd mógł orzec rozwód. Istotną przeszkodą w tym zakresie mogą być wspólne małoletnie dzieci lub żądanie rozwodu wyłącznie przez jednego z małżonków.
Rozwód nie jest więc dopuszczalny pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (np. rozwód brany ze względu na ukaranie drugiego małżonka z chęci zemsty).
Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Uzyskanie rozwodu jest możliwe tylko poprzez zainicjowanie postępowania sądowego, wskutek którego otrzymamy prawomocny wyrok rozwiązujący dane małżeństwo.
Aby założyć sprawę w sądzie niezbędne jest stworzenie prawidłowego pozwu. Jego treść zależy jednak od kilku różnych czynników.
Każdy pozew rozwodowy powinien zawierać:
Pozew rozwodowy może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:
Pozew rozwodowy podlega stałej opłacie sądowej w wysokości 600 zł – dowód opłaty załącza się do pozwu (może to być wydruk z bankowości elektronicznej, kwit z poczty, a nawet zakupione w kasie sądu i przyklejone do pozwu znaczki opłaty sądowej).
Pamiętajmy, że istnieje możliwość uniknięcia opłaty sądowej od pozwu – aby tak się stało z pozwem należy złożyć wniosek o zwolnienie strony od kosztów sądowych.
Zwolnienie będzie przysługiwało tylko wtedy, gdy wnioskodawca uprawdopodobni, że nie jest w stanie zapłacić za pozew bez uszczerbku dla utrzymania siebie i swojej rodziny.
Pamiętajmy, że samo uznanie zasadności wniosku nie oznacza, że sąd przychyli się do niego w całości. Może bowiem stwierdzić, iż powoda stać na pokrycie części wydatków i zwolni go od kosztów sądowych jedynie w części.
W sprawach rozwodowych bardzo często dochodzi do kwestii ustalenia tzw. winy rozwodowej. Sąd rozpatrujący sprawę ma bowiem obowiązek zająć się tym zagadnieniem, chyba że małżonkowie zgodnie złożą wniosek o orzeczenie rozwodu bez winy któregokolwiek z nich.
W sprawie rozwodowej jest więc możliwe uzyskanie następującego wyroku:
Ustalenie winy za rozkład pożycia małżeńskiego ma znaczenie nie tylko w aspekcie moralnym. Wpływa bowiem przede wszystkim na możliwość żądania świadczeń alimentacyjnych między rozwiedzionymi.
Zgodnie z treścią art. 60 §1 KRO, małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Pamiętajmy, że obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa.
Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Uzyskanie wyroku rozwodowego z wyłącznej winy jednego małżonka umożliwia więc drugiemu małżonkowi (uznanemu za niewinnego) łatwiejsze uzyskanie świadczeń alimentacyjnych. W takim wypadku wystarczy wykazać, że rozwód spowodował niedostatek po stronie niewinnego małżonka.
Zupełnie inaczej jest w przypadku rozwodu bez orzeczenia o winie lub gdy za winne zostały uznane obie strony postępowania. Żądanie świadczeń alimentacyjnych jest wówczas możliwe tylko wtedy, gdy sytuacja materialna wnioskodawcy uległa na skutek rozwodu istotnemu pogorszeniu – ta przesłanka jest dużo trudniejsza do udowodnienia, niż stan niedostatku.
Kwestia winy rozwodowej, a w zasadzie ustalenie jej zakresu, powinna być wskazana w pozwie rozwodowym (strony określają kto ich zdaniem jest winny rozwodu i w jaki sposób można to udowodnić).
Złożenie pozwu rozwodowego jest pierwszym krokiem inicjującym postępowanie sądowe. Wiele osób zastanawia się wówczas jak długo przyjdzie im oczekiwać na uzyskanie wyroku. Odpowiedź w tej sprawie zależy od wielu różnych czynników.
Czas pomiędzy złożeniem pozwu a wyznaczeniem pierwszej rozprawy jest bardzo zróżnicowany, choć w praktyce trwa to od 3 do 6 miesięcy. Rozwód jest możliwy do uzyskania już na pierwszej rozprawie, choć muszą być ku temu spełnione odpowiednie przesłanki:
Spełnienie powyższych warunków umożliwia uzyskanie rozwodu na pierwszej rozprawie. Analogicznie, każde naruszenie ww. przesłanek będzie przedłużało czas postępowania i uzyskanie prawomocnego wyroku.
Każdy konflikt na sali sądowej oraz żądanie ustalenia winy rozwodowej powoduje konieczność przeprowadzania żmudnych postępowań dowodowych, a to wiąże się z obowiązkiem wyznaczania kolejnych rozpraw. Czas pomiędzy rozprawami jest dosyć długi i wynosi średnio kilka miesięcy – wynika to z dużego obłożenia polskich sądów różnego rodzaju sprawami.
Pierwsza rozprawa rozwodowa ma na celu wysłuchanie stron postępowania. Sąd pyta wówczas pozwanego i powoda o:
Pierwsza rozprawa rozwodowa ma więc charakter wyjaśniający. Sąd bada podstawowe przesłanki rozwodowe. Jeśli w sprawie pojawiły się dowody i żądanie ustalenia winy za rozkład pożycia małżeńskiego, a także spór co do kwestii sprawowania władzy rodzicielskiej i kontaktów nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, sąd przeprowadza postępowanie dowodowe – może być wszczęte już na pierwszej rozprawie.
Panuje tu zasada, zgodnie z którą im więcej środków dowodowych i świadków do przesłuchania, tym więcej rozpraw trzeba będzie wyznaczyć do zakończenia postępowania dowodowego.
Sporządzenie pozwu rozwodowego i złożenie go do właściwego sądu tak naprawdę nie wymaga pomocy prawnika. Praktyka pokazuje jednak, że wsparcie adwokata lub radcy prawnego jest nieocenione, szczególnie jeśli żądania małżonków są bardzo złożone i nie ograniczają się do uzyskania szybkiego rozwodu.
Adwokat lub radca prawny pomoże nie tylko w napisaniu pozwu rozwodowego (ewentualnie odpowiedzi na taki pozew), ale także będzie reprezentował strony na sali sądowej. Wszelkie czynności będą więc w zasadzie dokonywane przez wyznaczonego pełnomocnika.
Pomoc prawnika podlega oczywiście opłatom. Wynagrodzenie pełnomocnika uzależnione jest przede wszystkim od posiadanego przez niego doświadczenia i wiedzy. W praktyce koszty rozwodu zamykają się w kwotach od ok. 2000 do 5000 zł, niekiedy mogą być to nawet i wyższe stawki. Im bardziej złożona jest sprawa, tym większe będzie wynagrodzenie prawnika.
Istnieje jednak możliwość uzyskania darmowej pomocy prawnej, choć nie przez wszystkich. Prawo do adwokata lub radcy prawnego z urzędu przysługuje tylko stronie, która zostanie zwolniona z obowiązku opłacania kosztów sądowych w danej sprawie.
Aby uzyskać taką pomoc niezbędne jest złożenie wniosku o przyznanie pomocy prawnej z urzędu i uzasadnienie go trudną sytuacją materialną i życiową. Sam wniosek składa się wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, nie podlega on żadnej opłacie i musi być połączony z prawidłowo wypełnionym formularzem o aktualnym stanie majątkowym i dochodowym wnioskodawcy (formularze dostępne są do pobrania w sądach oraz przez internet).
Uzyskanie wyroku rozwiązującego małżeństwo nie zawsze musi oznaczać definitywne zakończenie całej sprawy. Od orzeczeń zapadłych w I instancji przysługuje bowiem środek odwoławczy w postaci apelacji.
Prawo do złożenia apelacji przysługuje każdej stronie, która jest niezadowolona z treści wydanego wyroku. Odwołanie składa się do sądu II instancji (w przypadku sprawy rozwodowej będzie to właściwy sąd apelacyjny) w terminie 14 dni od wydania wyroku (jeśli strona była obecna na rozprawie, na której został wydany wyrok) albo od dnia doręczenia stronie wyroku wraz z uzasadnieniem.
Jeśli żadna ze stron nie zaskarży wyroku rozwodowego we wskazanym powyżej terminie, orzeczenie to staje się prawomocne. W praktyce oznacza to brak możliwości jego podważenia – wyrok jest wiążący, a dane małżeństwo przestaje oficjalnie istnieć.
Zgodnie z treścią art. 58 §1 i 3 KRO, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga:
Bardzo częstym zagadnieniem pojawiającym się przy sprawach rozwodowych jest kwestia wspólnego kredytu. Uzyskanie prawomocnego wyroku rozwiązującego małżeństwo nie ma żadnego wpływu na zobowiązania finansowe byłych małżonków.
Wspólny kredyt, tzn. taki który został zaciągnięty w czasie trwania małżeństwa na wiele lat, obowiązuje obie strony do końca trwania warunków umownych. Nie ma przy tym żadnego znaczenia czy strony są już po rozwodzie.
W praktyce przyjęło się mówić, że kredyt wiąże silniej niż małżeństwo – rozwód i podział majątku pomiędzy stronami nie powoduje zmiany odpowiedzialności za zobowiązanie kredytowe. Każdy z byłych małżonków jest więc w pełni zobowiązany do spłacenia zaciągniętego wcześniej kredytu.
Banki mając na uwadze, że kredytobiorcy będący małżonkami mogą się rozwieść, wprowadzają w tym zakresie pewne rozwiązanie. Możliwe jest bowiem wnioskowanie o przepisanie całej umowy kredytowej na rzecz jednej strony – druga strona zostaje wówczas zwolniona z obowiązku spłaty istniejącego zobowiązania. Wniosek o dokonanie zmiany w umowie kredytowej nie jest jednak wystarczającą przesłanką, aby bank zgodził się na taką czynność.
Przeniesienie kredytu na rzecz jednego z byłych małżonków będzie możliwe bowiem tylko wtedy, gdy zawnioskują o to zgodnie obie strony kredytu, a bank uzna, że majątek jednego z nich będzie wystarczający do zabezpieczenia ewentualnych roszczeń kredytodawcy.
Jeśli jeden z rozwiedzionych nie daje więc gwarancji spłaty zaciągniętego kredytu, bank nie zgodzi się na zmianę istniejącej umowy – byli małżonkowie będą więc związani tym zobowiązaniem tak długo, aż spłacą je w całości (rozwód nie ma więc żadnego wpływu na zmniejszenie lub wyłączenie odpowiedzialności za zaciągnięty kredyt, podobnie zresztą jak podział majątku wspólnego).